ارزیابی شما از ابرچالش‌های صنایع معدنی و فلزی کشور چیست و چه راهکارهایی را جهت رفع آن‌ها پیشنهاد می‌کنید؟

یکی از مهم‌ترین ابرچالش‌های معادن کشور، کامل نشدن زنجیره تولید است. معادن فراوانی در سطح کشور کشف شده است که غنی از انواع معدنی همچون سنگ‌آهن، سنگ مس و... هستند. میزان ذخایر این معادن در نقاط مختلف مشخص شده و اقدامات مناسبی جهت استخراج از آن‌ها انجام شده است. اگرچه ممکن است حین استخراج از معادن، با مشکلات زیست‌محیطی مواجه شویم اما ضرورت دارد برنامه‌ریزی‌های لازم جهت کاهش این معضلات در دستور کار فعالان معدنی قرار بگیرد. متاسفانه خام‌فروشی مواد معدنی طی سالیان اخیر، با افزایش مواجه شده و  این در حالی است که باید از خام‌فروشی به منظور ایجاد ارزش افزوده بیشتر در این بخش جلوگیری شود. آثار مخرب ناشی از این معضل در آینده نمایان خواهد شد و بر همین اساس باید در راستای تولید محصولات نهایی از مواد خام حرکت کنیم. اگر به دنبال مدیریت و مهار ابرچالش‌های معدن و صنایع معدنی هستیم، باید زنجیره تولید محصولات معدنی و فلزی ادامه پیدا کند و از تکنولوژی‌های جدید جهت فرآوری مواد معدنی در تولید محصول استفاده شود؛ چراکه این مقوله منجر به ایجاد ارزش افزوده بیشتر خواهد شد و از لحاظ اقتصادی و  دانش فنی، کمک شایانی به فعالان معدنی کشور خواهد کرد. در حال حاضر به کارگیری از دانش فنی و تکنولوژی روز دنیا در فرآوری و تولید محصولات معدنی، یکی از مسائل مهمی است که باید در دستور کار فعالان این بخش قرار بگیرد و صادرات محصول نهایی به جای مواد خام معدنی، می‌تواند ضمن ایجاد ارزش افزوده بیشتر، ارزآوری مطلوبی را برای کشور به همراه داشته باشد. در چنین شرایطی تولید و صادرات محصولات معدنی و فلزی می‌تواند ضمن رقابت در عرصه بین‌المللی، زمینه‌ساز معرفی دانش و تکنولوژی داخلی شود که این امر در نهایت به نفع اقتصاد و تولید کشور خواهد شد.

نقش تحریم‌ها در این زمینه را چطور ارزیابی می‌کنید؟

به نظر می‌رسد تحریم، منجر به خودکفایی در بخش‌های مختلف به ویژه تولید شده است و می‌توانیم تاثیر آن را مثبت ارزیابی کنیم. چراکه با اعمال تحریم‌های اقتصادی، تولیدکنندگان داخلی به توان خود تکیه کرده‌اند و اعتماد به نفس آن‌ها به منظور تولید محصولات جدید افزایش یافته است. در واقع تحریم، زمینه را برای رشد و توسعه بومی‌سازی انواع محصولات فلزی فراهم ساخته است و بر همین اساس می‌توانیم متکی به دانش و تخصص تولیدکنندگان داخلی کشور باشیم.

در حال حاضر تولیدکنندگان محصولات مسی با چه چالش‌هایی مواجه هستند؟

قیمت مس در بورس فلزات لندن (LME) طی چهار تا پنج سال اخیر، همواره با نوسان همراه بوده است و به دنبال آن، تولیدکنندگان محصولات مسی با چالش‌های فراوانی از جمله نوسان قیمت ماده اولیه روبه‌رو شده‌اند. نوسان قیمت مس طی این مدت، بسیار زیاد بوده و عملکرد فعالان این صنعت را تحت تاثیر قرار داده است. چراکه تولید، وابسته به تامین مواد اولیه کافی است و اگر قیمت مواد اولیه رشد پیدا کند، تولید محصولات نهایی نیز با مشکل مواجه خواهد شد. از سوی دیگر، افزایش قیمت مس و به دنبال آن رشد قیمت محصولات مسی، تاثیر مستقیم بر فروش گذاشته است و از آنجایی که بازار کشش افزایش قیمت نهایی را ندارد، بنابراین این امر منجر به کاهش فروش تولیدکنندگان شده است. از سوی دیگر، عرضه کاتد مسی در بورس کالای ایران به عنوان مهم‌ترین ماده اولیه مورد نیاز تولیدکنندگان این صنعت، یکی دیگر از چالش‌های موجود در این زمینه است. دریافت کد بورسی و سایر مراحل اداری به منظور خرید ماده اولیه از بورس کالای ایران، به قدری دشوار و زمان‌بر است که بسیاری از تولیدکنندگان ترجیح می‌دهند مس مورد نیاز خود را از بازار داخلی خریداری کنند. بروکراسی‌های اداری فراوان در زمینه خرید مواد اولیه از این تالار صنعتی، یکی از ابرچالش‌های موجود در صنعت مس به شمار می‌آید و شرایط تامین مواد اولیه تولیدکنندگان محصولات مسی را دشوار  ساخته است.

آیا حمایت‌های لازم از تولیدکنندگان بخش خصوصی برای رفع این ابرچالش‌ها از جانب دولت و مسئولان صورت می‌پذیرد؟

حقیقت امر این است که در ظاهر اقداماتی برای حمایت از تولیدکنندگان انجام می‌شود اما آگاهی و اطلاعات لازم نسبت به این مقوله وجود ندارد. زمانی که یک تولیدکننده با تکیه بر دانش و تخصص به فعالیت خود ادامه می‌دهد و  به موفقیت‌هایی نیز در این زمینه دست پیدا می‌کند، بنابراین نباید مانع‌تراشی از جانب مسئولان صورت پذیرد تا تولید دچار اختلال شود. شرکت دانش پرتو نقش جهان، یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در کشور به شمار می‌آید که مفتخر به تولید 16 نمونه محصولات دانش‌بنیان در صنعت کشور است. ما در تلاش هستیم که با تکیه بر دانش متخصصان داخلی و بومی‌سازی یک سری محصولات خاص، نیاز بازار داخلی را تامین کنیم تا ناچار به واردات این محصولات از سایر کشورها نشویم. در همین راستا ضرورت دارد فعالیت مجموعه توسعه پیدا کند و اقدامات لازم در این زمینه نیز انجام شده است. جهت اجرای طرح توسعه، به دنبال افزایش زیربنای کارخانه هستیم و این مسئله را با شرکت شهرک‌های صنعتی ایران مطرح کرده‌ایم اما در پاسخ اعلام شده است که متاسفانه این امر امکان‌پذیر نیست. ضمن اینکه برای افزایش ظرفیت تولید مجموعه، رایزنی‌های لازم را با شرکت برق انجام داده‌ایم اما مسئولان این شرکت اعلام کرده‌اند که در حال حاضر با محدودیت توزیع برق مواجه هستیم و نمی‌توانیم برق مورد نیاز مجموعه را تامین کنیم. همچنین زمانی که برای دریافت تسهیلات به بانک مراجعه می‌کنیم، متاسفانه همکاری لازم را با ما به عمل نمی‌آورند و امکان دریافت وام با سود کم فراهم نیست. بر همین اساس، دولت حمایت خاصی از تولیدکنندگان بخش خصوصی به عمل نمی‌آورد و این در حالی است که ما می‌توانیم بدون دخالت مسئولان و بخش‌های دولتی، به بهترین شکل ممکن به فعالیت خود ادامه دهیم.

با توجه به نام‌گذاری سال 1401 به نام «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین»، نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در کاهش ابرچالش‌های معدنی را چطور ارزیابی می‌کنید؟

وظیفه اصلی شرکت‌های دانش‌بنیان، خلق دانش است تا با تکیه بر دانش و تجربه خود، محصولات تخصصی را تولید کنند. این شرکت‌ها می‌توانند تاثیر بسزایی در کاهش نقش ابرچالش‌های موجود داشته باشند و تاثیر تحریم در تولید و اقتصاد را کمرنگ کنند. به شرطی که مانع‌تراشی از جانب دولت صورت نپذیرد و تولیدکنندگان گرفتار بروکراسی‌های اداری جهت اجرای طرح توسعه نشوند. در واقع مسئولان باید حمایت‌های لازم از شرکت‌های دانش‌بنیان را جهت اجرای طرح‌های توسعه به عمل آورند و  در حالی که امکان اعطای تسهیلات بانکی و تامین زیرساخت‌های لازم فراهم است، باید در اسرع وقت در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان قرار بگیرد. شرکت دانش پرتو نقش جهان به دنبال آن است تا بتواند با اجرای طرح توسعه، فضای مجموعه را گسترش دهد و ضمن افزایش ظرفیت تولید، به تنوع سبد محصولات تولیدی خود بیفزاید. ما در راستای بومی‌سازی محصولات تخصصی که تحریم شرایط تولید آن‌ها را دشوار ساخته است، حرکت می‌کنیم و امیدوار هستیم بتوانیم با گذر از سد بزرگی به نام موانع دولتی، به اهداف خود دست پیدا کنیم.

گفت‌وگو: محمدرضا طارمی

http://www.felezatonline.ir/s/27535