در سال‌های اخیر اقتصاد ایران تحت فشار تحریم‌های بین‌المللی گسترده‌ای قرار داشته که هدف بخش عمده‌ای از آن‌ها، محدود ساختن روند توسعه صنعتی کشور با قطع ارتباط فعالان صنعت با تامین‌کنندگان تکنولوژی و تجهیزات بوده است. طبعا در چنین شرایطی، راهکار حفظ روند رشد و بالندگی بخش صنعت، پرورش و تقویت توانمندی‌های داخلی و حرکت به سوی تحقق اقتصاد دانش‌‌بنیان است تا به این ترتیب، بتوان ضمن اتکای به داخل به جای وابستگی به کشورهای خارجی، مسیری امن، کم‌ریسک، ارزش‌افزا و پایدار را برای حرکت اقتصاد کشور در راستای رشد و بالندگی ایجاد کرد.

در این میان، شرکت دانش پرتو نقش جهان به عنوان یکی از برجسته‌ترین شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور، بیش از دو دهه است که در زمینه تولید قطعات صنعتی در دو حوزه ریخته‌گری فلزات پایه مس و ماشینکاری حرفه‌ای قطعات صنعتی فعالیت می‌کند. این شرکت با تکیه بر توانمندی‌ها و دانش فنی و تخصصی کارشناسان و متخصصان کشور، یکی از مهمترین تامین‌کنندگان قطعات استراتژیک صنایع سنگین از جمله فولاد، پتروشیمی، نفت، سیمان، صنایع ریلی و کشتی‌سازی به شمار می‌آید. فعالیت‌های تولیدی این شرکت طیف وسیعی را در بر می‌گیرد که شامل تدوین دانش فنی و بومی‌سازی قطعات استراتژیک مسی و آلیاژ‌های آن، ساخت قطعات ریخته‌گری فلزات رنگین، ساخت یاتاقان‌های بابیتی و بابیت‌ریزی قطعات، ساخت قطعات فلزی (مونتاژکاری)، ساخت انواع لاینرهای برنزی، ساخت قطعات ریخته‌گری گریز از مرکز، ساخت انواع پمپ‌ها، دیفیوزرها، چک ولوها و ایمپلرها، ساخت انواع درام مسی سبک و سنگین، ساخت قطعات سنگین مسی و آلیاژی مورد استفاده در صنایع فولاد، مس، نفت و گاز، پتروشیمی و همچنین ساخت قطعات ماشینکاری سبک، متوسط و سنگین است.

ارمغانی برای ایران  

اهمیت جایگاه شرکت دانش پرتو نقش جهان به عنوان یکی از باسابقه‌ترین شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور، از چندین جنبه قابل بررسی است. اساسا ایران به لحاظ برخورداری از معادن مس کشوری غنی به شمار می‌آید و کاتد مس نیز با کیفیت بالایی در کشور تولید می‌شود. از طرف دیگر، شرکت دانش پرتو نقش جهان نیز به تولید انواع قطعات مسی و آلیاژ‌های آن می‌پردازد. از این رو، می‌توان گفت که فعالیت این شرکت به معنای توسعه حلقه‌های پایین‌دستی صنعت مس و جلوگیری از خام‌فروشی محصولات معدنی است که خود چالشی اساسی به حساب می‌آید. فعالیت این شرکت همچنین می‌تواند به صورت توسعه تولید صنایع استراتژیکی نظیر فولاد و مس به واسطه تامین داخلی قطعات مورد نیاز، افزایش اشتغال‌زایی و جلوگیری از واردات تفسیر شود. علاوه بر آن‌ها، تقویت دانش فنی و بومی‌سازی تجهیزات و قطعات باکیفیت در این شرکت، زمینه را برای توسعه صادرات و افزایش درآمدهای ارزی کشور نیز فراهم می‌کند. نیم‌نگاهی به لیست مشتریان شرکت دانش پرتو نقش جهان، به وضوح حاکی از نقش موثر این شرکت در توسعه صنعتی کشور است، به طوری که نام بزرگترین نقش‌آفرینان صنعت کشور در میان مشتریان این شرکت به چشم می‌خورد که از جمله آن‌ها می‌توان به شرکت‌های ملی مس ایران،  فولاد مبارکه اصفهان، ذوب‌آهن اصفهان، فولاد خوزستان و ... اشاره کرد.

شرکت دانش پرتو نقش جهان موفق به طراحی و ساخت بسیاری از قطعاتی شده است که تا پیش از آن، تنها از محل واردات تامین می‌شدند؛ محصولاتی که عمدتا نیز در زمره محصولات دانش‌بنیان قرار می‌گیرند. از مهمترین محصولات تولیدشده در این شرکت که برای نخستین بار در کشور بومی‌سازی شده‌اند می‌توان به «KT Cooling»، «Launder»، «Oxygen Lance» و «Slagging panel» با ابعاد مختلف اشاره کرد که مهر تاییدی بر توانایی و پتانسیل بالای این شرکت محسوب می‌شود. شرکت دانش پرتو نقش جهان تا کنون 18 نمونه محصول دانش‌بنیان را که از جایگاه مهمی در صنعت فولاد کشور برخوردارند تولید کرده است که صفحات مسی قالب‌های ریخته‌گری پیوسته یا کریستالایزر مسی از مهمترین محصولات بومی‌سازی‌شده در این شرکت به شمار می‌آید. کریستالایزر مسی محصول فوق استراتژیکی در صنعت فولاد به حساب می‌آید که باعث انجماد ذوب فولاد و تبدیل آن به تختال می‌شود. از این رو، روند توسعه صنعت فولاد با افزایش نیاز به کریستالایزر همراه است که با رشد تولید این محصول در شرکت دانش پرتو نقش جهان، دغدغه‌ای در زمینه واردات و ارزبری برای تامین این محصول در کشور وجود نخواهد داشت.

گفتنی است که بومی‌سازی این صفحات مسی که بیش از 30 سال از کشورهای اروپایی به کشور وارد می‌شدند، نه تنها با جلوگیری از خروج مقدار قابل توجهی ارز از کشور در چهار سال اخیر همراه بوده، بلکه ایران را در میان چهار کشور دارنده تکنولوژی تولید این محصولات در جهان قرار داده است. گفتنی است که کلیه مراحل تولید این محصول و حتی تست‌های میدانی، در داخل مجموعه دانش پرتو نقش جهان انجام شده است و ارزیابی‌ها نیز از برابری کیفیت آن با نمونه مشابه آلمانی حکایت دارند. در واقع این موضوع دغدغه‌های احتمالی مبنی بر اختلاف کیفیت محصول تولیدی در شرکت دانش پرتو نقش جهان و نمونه خارجی را نیز رفع می‌کند. گفتنی است که محصول تولیدشده در شرکت دانش پرتو نقش جهان حتی از مزیت تضمین و ارائه خدمات پس از فروش در مقایسه با نمونه مشابه خارجی خود برخوردار است که می‌تواند جایگاه محصول این شرکت را در بازار داخل تثبیت کند. با توجه به کیفیت قابل رقابت محصولات شرکت دانش پرتو نقش جهان در مقایسه با نمونه‌های خارجی، ارائه خدمات پس از فروش توسط این شرکت می‌تواند مزیت آن را برای مشتریان داخلی حتی پررنگ‌تر از نمونه‌های خارجی کند.

پیش‌نیاز اساسی

در حال حاضر فعالان اغلب صنایع و به طور خاص، تولیدکنندگان قطعات مسی در مسیر پر‌چالشی فعالیت می‌کنند که شرکت دانش پرتو نقش جهان نیز از این قاعده مستثنی نیست. باید توجه داشت که دستاوردهای درخشان شرکت دانش پرتو نقش جهان نیز در شرایطی حاصل شده که این شرکت با دست‌اندازهای متعددی در مسیر پیشبرد فعالیت‌های خود رو‌به‌رو بوده است. در این میان، از نوسانات شدید ارز، به عنوان مهمترین چالشی که نه تنها این تولیدکنندگان، بلکه تمامی صنایع کشور با آن مواجه‌اند یاد می‌شود. افزایش نرخ ارز می‌تواند باعث افزایش قیمت مواد اولیه شود و از این طریق، برنامه‌ریزی برای تولید مستمر و پایدار را تحت تاثیر قرار دهد. اساسا قیمت مس به عنوان یک فلز پرکاربرد، تابع تحولات بازارهای جهانی (بورس فلزات لندن) است و تغییرات نرخ ارز نیز قیمت‌گذاری این فلز در داخل کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهند. از این رو، بی‌ثباتی نرخ ارز همواره تاثیر منفی بر عملکرد این صنایع دارد و می‌توان از آن به عنوان یکی از بزرگترین چالش‌های پیش روی تولیدکنندگان قطعات مسی یاد کرد. اهمیت این مسئله زمانی پررنگ‌تر می‌شود که توجه داشت، برخورداری ایران از ذخایر بزرگ مس، فرصت ویژه‌ای را برای فرآوری و تولید قطعات مسی با ارزش افزوده بالا در کشور فراهم می‌کند. این موضوع نه تنها باعث کاهش وابستگی ایران به واردات قطعات مسی می‌شود، بلکه می‌تواند کشور را به یکی از بازیگران بازارهای این محصولات در سطح جهان نیز تبدیل کند.

از طرف دیگر، همواره و به خصوص در سال‌های اخیر بر اهمیت رشد تولید و خلق ارزش افزوده در کشور تاکید شده است. رشد و توسعه تولید محصولات با ارزش افزوده بالا، به حمایت‌های همه‌جانبه‌ای از بخش تولید و نیز همراهی و همگامی دولت و بخش خصوصی نیاز دارد؛ موضوعی که جای خالی آن در کشور به شدت احساس می‌شود. یکی از علل این مسئله، وجود بروکراسی‌های پیچیده و زمان‌بر است که سرعت حرکت بخش خصوصی را در جهت تحقق اهداف خود کند می‌کند. از این رو، لازم است که دولت با تغییر رویکردهای خود باعث تسریع انجام فرایندهای مختلف از جمله تامین مالی، اعطای وام و تسهیلات، توسعه زیرساخت‌های کشور در حوزه انرژی و ... شود. بنابراین به نظر می‌رسد که یکی دیگر از کلیدهای تحقق جهش تولید و خلق ارزش افزوده در کشور، ایجاد تغییر در سیاست‌گذاری‌های دولتی، همسو با اهداف تعیین‌شده است. از دیگر چالش‌های پیش روی صنایع مختلف به ویژه صنایع تبدیلی مس می‌توان به ناترازی انرژی که به صورت قطعی برق در تابستان و گاز در زمستان نمود می‌یابد. در مجموع باید اذعان داشت که نقش‌آفرینی حداکثری شرکت‌های دانش‌بنیان و به طور خاص شرکت برجسته‌ای مانند دانش پرتو نقش جهان، در راستای خودکفایی و کاهش سطوح وابستگی به واردات، مستلزم تجدید نظر در برخی سیاست‌گذاری‌ها، توسعه زیرساخت‌ها و به طور کلی فراهم آوردن بستری مناسب برای تولید و توسعه در کشور است.